Thomas Planell, Beheerder – Analist DNCA Investments.
De metafysica heeft betrekking op onderzoek naar de hoofdoorzaken, oorzaken die zich buiten het studiegebied en dus buiten de mens situeren: het is een zoektocht naar transcendentale wijsheid, die voor filosofie is wat een piano voor muziek is: zij belichaamt de ware essentie van haar discipline.
Is transcendentie niet wat Musk, Altman en Zuckerberg ons verkopen: de verbinding tussen geest en machine (Neurolink), tussen een neurale machine en leervermogen (OpenAI), een digitaal verlengstuk van onze interactiewereld (metaverse, virtual reality)?
Deze ‘bruggen naar het bovenmenselijke’ (of beter gezegd, naar het niet-menselijke) waarmee de elite van Silicon Valley ons over de kloof wil helpen, valt bij de markt in de smaak. Ze staan synoniem voor immateriële, hyperscalable activa en dus beloftes van een onmetelijke rentabiliteit van de gebruikte (in theorie lichte …) kapitalen.
De staalmonsters van de afgrondindustrie. “Mensen, te menselijk”! Onder hen vinden we de olieproducten en mijnbouwbedrijven, waar de torenhoge kapitaalkosten (onder druk van de financiële fobie van het materiële en ESG-activisme) hen net als Prometheus ertoe hebben aangezet hun kapitaal te laten verslinden door de Adelaar van de Kaukasus, met massale dividenden, eeuwigdurende aandelenaankopen, en de lancering van nieuwe koperwinningsprojecten die de wereld harder nodig lijkt te hebben dan we denken …
In 2013, op het mijnbouwcongres in Montreal, betreurde Mark Cutifani, hoofd van Anglo American, de dominante strategie. We ruimen de winstgevende mijnen op zonder te investeren in de volgende. De CAPEX van Greenfield (investeringsuitgaven voor nieuwe werven) verdwijnt in deze nochtans vitale industrie. Want alles wat ze produceert, gaat min of meer over alles wat we aanraken, alles wat stroom en dus informatie kan creëren en laten circuleren. “Mijnbouw is niet alles. Maar zonder mijnen is niets mogelijk”, zegt hij.
Om waarde te creëren (en dus de lonen van de bedrijfsleiders op te krikken) is het niet langer een kwestie van miljarden te investeren in activa waarvan de rentabiliteitsdrempel na talloze jaren wordt bereikt. Het is veel eenvoudiger en vooral minder riskant om bestaande producten te kopen, met grote opportunistische fusies en overnames. “De mijnbouwbedrijven van vandaag hebben geen ander lot dan dochterbedrijven van grotere en efficiëntere conglomeraten te worden”, besluit hij. Drie maanden eerder creëerde de fusie van het door Marc Rich en Xstrata opgerichte tradingbedrijf het Glencore dat we vandaag kennen ..
Misschien zag hij in de klei van zijn mijnen al een mogelijke toenadering tussen twee titanen op het gebied van grondstoffen, nl. BHP en Anglo American. Het bod van BHP op Anglo, dat als onvoldoende genereus werd beschouwd, werd zopas verworpen, maar het vooruitzicht van een conglomeraat dat 10% van al het koper ter wereld concentreert, brengt de sector in beroering, net zo goed als het Zuid-Afrikaanse beleid of China, de grootste verbruiker van metalen, dat zo’n imposante speler buiten zijn controle niet zou mogen verwelkomen … Ondertussen zit de koperprijs aan $ 10.000 per ton!
Maar de afkeer die markten hebben voor massale bedrijfsinvesteringen is niet het enige voorrecht van de mijnbouwafgrond. Mark Zuckerberg, die ook zijn brug naar het bovenmenselijke wil bouwen, komt daar op de harde manier achter. “Als je lang in de afgrond kijkt, dan kijkt de afgrond ook in jou”, zei Nietzsche. Ja, zelfs bij de hypergroei van AI moet je met iets concreets komen als de markten ernaar vragen.
Zeker als men bijna een kwart van zijn omzet investeert (40 miljard dit jaar, tegenover 28 miljard in 2023!) … En volgend jaar nog meer. In twee jaar tijd is dat het equivalent van meer dan 8 keer het bedrag dat in de (door de regering gesloten) kopermijn van Cobre Panama werd gestort (een van de grootste ter wereld…)
Probleem: Meta verkoopt geen design van krachtige chips. Dat doen Microsoft en consoorten al. Wat het intern ontwikkelde AI-model betreft, is het nog te vroeg om te zeggen of het de ambitie van ‘Zuck’ is om dat te commercialiseren en te integreren in de bestaande diensten. De zichtbaarheid is niet groter dan de prijs voor de realisatie van een kopermijn … Bovendien leeft de groep momenteel nauwelijks van iets anders dan zijn reclame-inkomsten. Bij gebrek aan leesbaarheid straft de markt dit af (-12% op het aandeel na de resultaten).
Er zijn veel manieren om een winstgevend bedrijfsmodel te creëren in algemene AI en grote taalmodellen, stelt de miljardair. Hij heeft waarschijnlijk gelijk. Maar hij is nog meer helderziend wanneer hij waarschuwt dat het tijd en vooral veel geld zal kosten om dat te bereiken … Het gevaar voor beleggers is dat deze halfgoden van de transcendentie worden gevaloriseerd alsof de brug al klaar is!
